Ik heb geen tijd voor haast

Als je op safari gaat in Afrika, mag je geen haast hebben. Als je namelijk wildlife wilt zien, moet je ongelofelijk langzaam rijden. Als je dertig kilometer per uur rijdt, ga je al veel te hard. Als je toch haast hebt — wat sowieso vreemd is want waarschijnlijk ben je op vakantie — dan levert een ritje Krugerpark je weinig op.

Wij waren eens in het Krugerpark, en alleen al wachten voor het hek om vijf uur ’s ochtends doet een beroep op je geduld. En we reden er uiteindelijk meer dan 12 uur rond, wat we best een prestatie van onszelf vonden met twee kleine kinderen achterin (het was een enorme chaos, dat wel). Ondanks ons geduld en het tergend langzaam rijden, zagen we geen cheetahs, tot grote teleurstelling van Charlie die gek is op katachtigen. Dat we de big five en nog tientallen andere dierensoorten hadden gezien, was niet genoeg troost. Toen hadden wij ineens wel haast om een terrasje te vinden om een koud biertje te drinken.

Haast heeft veel te maken met perspectief. Hoe we onze dag ervaren, heeft te maken met hoeveel we gedaan willen krijgen, maar ook hoe we het concept tijd benaderen. Als je met een huilende baby in het vliegtuig of in de auto zit, beïnvloedt dit je gevoel van urgentie, je hebt meer haast om op bestemming aan te komen. Niet dat dat werkt in een vliegtuig, want die gaat echt niet sneller vliegen door een huilende baby. Waar je wel invloed op hebt, is hoe jij naar de situatie kijkt. Je slome computer die opstart, kun je als verloren tijd zien, of je kunt het gebruiken om te bedenken waarvoor je dankbaar bent in je leven. Het wordt dan dankbaarheidsmeditatie in plaats van irritatie. Wachten op de bus, kan bus-wacht-meditatie worden. Met opzet de sloomste rij kiezen in de supermarkt, is wachtrij-meditatie. Ineens heeft deze verloren tijd een hoger doel en maakt dit jou een beter mens.

Just saying: It’s all about perspective. Dankbaarheid is best een goed medicijn tegen haast. Als je je ‘s ochtends in alle haast in de auto hebt gehesen en je al toeterend door het drukke verkeer probeert te komen, dicht op je voorganger met een hoog frustratielevel, dan is het wellicht een goed idee om je op dankbaarheid te focussen. Het is best fijn dat ik een baan heb om naartoe te rijden, en dat ik gezond genoeg ben om dit te doen. En dat ik een auto heb, en niet door de regen hoef te fietsen. En dat ik ondertussen kan meebrullen met de Top 2000. Als je dankbaar bent voor wat je hebt, kun je niet in beslag genomen worden door wat je niet hebt (zoals een snellere automobilist voor je).

Als je dankbaar bent voor wat je hebt, kun je niet in beslag genomen worden door wat je niet hebt.

Nou, dit klinkt simpel.

Maar een probleem is dat onze hele wereld snel en gehaast is — we noemen onszelf niet voor niets de magnetrongeneratie. En dat is een probleem omdat liefde, vreugde en rust — waar alle mensen naar hunkeren — allemaal onverenigbaar zijn met haast. Je weet uit eigen ervaring dat liefde veel tijd kost. Met blijdschap en rust is het net zo. En je wilt best wat meer tijd investeren, maar je hebt nog zoveel andere dingen. Je hebt haast. Het is eigenlijk nóg erger: in onze cultuur is traag iets negatiefs. Als we iets of iemand langzaam noemen, bedoelen we saai, dom, gebrekkig, niet gemotiveerd.

Het grappige is dat de wereld zijn best doet om ons probleem van haast en weinig tijd hebben op te lossen. We doen uitvindingen als klokken, smartphones, e-mail, programmeerbare koffiezetapparaten, vaatwassers, broodroosters en Thuisbezorgd.nl. Al deze dingen zouden ons meer tijd moeten opleveren. Toch hebben de meesten het gevoel dat we steeds minder tijd hebben, niet meer. Waarom is dat grappig? Een eeuw geleden was het tegenovergestelde waar. Hoe minder je toen werkte, hoe meer status je had. Nu is het omgedraaid: hoe meer je zit en ontspant, hoe minder status je hebt.

Dit is slecht nieuws. Want met haast verlies je altijd meer dan dat je wint. Haast steelt je aandacht. Het kan alles kapot maken wat je dierbaar is: gezondheid, huwelijk, de relatie met je kids, attent zijn voor je omgeving, je eigen geluk, je creativiteit, vrijgevigheid, tijd met God ... Haast is killing. Tijd is kostbaar. Tijd is je probleem. Maar de oplossing is niet meer tijd.

Met haast verlies je altijd meer dan dat je wint.

Haast komt namelijk niet alleen door tijdgebrek, het komt van een chaotisch leven. Allereerst moeten we accepteren dat we allerlei beperkingen hebben. En dat is oké. We kunnen gewoon niet alles lezen, zien, kijken, proeven, drinken, ervaren, zijn of doen. Het leven bestaat uit keuzes. Elke ja betekent tegelijk een duizend nee's. Elke activiteit waaraan we onze tijd besteden, is duizend activiteiten waaraan we onze tijd niet kunnen besteden. We moeten leren nee te zeggen. Voortdurend.

Om het ‘leven ten volle’ te leven ... moeten we onze levensstijl volledig aanpassen. Je kunt een sporter zien en jaloers zijn op zijn energie, zijn gezondheid, zijn lichaam, je zou denken dat je zijn leven wilt. Maar als je erachter komt wat voor soort levensstijl ervoor nodig is, kom je daar al snel van terug, de kosten zijn het je niet waard.

We worstelen met wat het is om gewoon aanwezig te zijn. Een simpele oefening is: neem de tijd om te wachten. De huidige snelheid waarmee we door het leven gaan, is niet per se normaal. Kies expres de langste rij voor de kassa, zodat je wat dankbaarheidsmeditatie kunt doen. Laat je telefoon thuis als je moet wachten bij de zwemles van je kind en neem in je op wat er om je heen gebeurt, wie je ziet, hoe je kind het doet. Relax! Ontspan!

Voor een ieder van ons geldt dat hoe drukker en hectischer ons leven wordt, hoe meer tijd voor rust we moeten nemen. We denken vaak dat we minder tijd hebben om met vrienden of met God te besteden. Maar je hebt er juist meer van nodig, om tot rust te komen en dankbaar te zijn. Om te relativeren. Zelfs Jezus had rust nodig! Maar deze ideeën zijn allemaal een middel tot een doel: terugkomen bij God en tot onze ware zelf.

Het leven is niet "daarbuiten" in de volgende dopamine hit, de volgende mooie klus, de volgende reiservaring; het leven is hier, nu.

Elk moment is vol goedheid. Waarom hebben we zo'n haast om door te gaan naar het volgende? Er is zoveel te zien, te genieten, dankbaar te ontvangen, te vieren, te delen. Als je langzaam genoeg gaat, spot je onderweg misschien zelfs een cheetah.